• Bieszczadzki Oddział TOnZ powstał 20 grudnia 1985 r. z inicjatywy ludzi, którym nie był obojętny los opuszczonej

      grecko-katolickiej cerkwi w Bystrem. Członkami założycielami byli między innymi: Zdzisław Kwasek, Jacek Kanik i Andrzej   

      Stachyrak. Objęty opieką zabytek nie podzielił losu wielu innych drewnianych świątyń w Bieszczadach, a członkowie Oddziału

      opiekują się nim do dzisiaj.

 

 

 

 

cerkiew i cmentarz w Bystrem

 

 

• Oddział zajmował się też nielicznymi dzisiaj zabytkami kultury żydowskiej. W roku 1988 przeprowadzono prace porządkowe na cmentarzu żydowskim w Lutowiskach. Wycięto zagrażające macewom krzewy i gałęzie drzew, z nagrobków usunięto mchy i porosty. Wykonano dokumentację fotograficzną.

• W 1989 r. podczas prac ziemnych przy rozbudowie drukarni w Ustrzykach Dolnych natrafiono na macewy z pobliskiego kirkutu. Podczas II wojny światowej w budynku drukarni miało siedzibę Gestapo. Dzięki zabiegom członków TOnZ stelle zostały przewiezione i ustawione na cmentarzu. Akcje takie powtarzane były jeszcze dwukrotnie, gdyż nagrobki odkrywano jeszcze w innych miejscach miasta.

 

ustrzyckie macewy

• W lipcu 1993 r. w otoczeniu bystrzańskiej cerkwi odbył się zorganizowany przez nasz Oddział Festiwal Kultury Karpackiej. Impreza ta zgromadziła wielu artystów, entuzjastów i miłośników karpackiej kultury. W festiwalu wzięły udział zespoły z Polski, Rumunii, Słowacji, Ukrainy i Węgier. Występy trwały do późnych godzin wieczornych.

 

 

 

 

 

fastiwal

 

 

• W październiku 1993 r. za środki finansowe przekazane przez Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w Krośnie przeprowadzono niezbędny dla bezpieczeństwa obiektu remont poszycia dachowego. W roku następnym dzięki zabiegom Oddziału udało się pozyskać większe fundusze, ale i te wystarczyły tylko na kapitalny remont

      prezbiterium. Nawa i babiniec czekają na lepsze czasy.

 

 

 

 

 

cerkiew w remoncie

 

 

• Elementy niektórych zdewastowanych przydrożnych krzyży we wsiach Bystre, Lipie, Michniowiec rozrzucone były niekiedy na przestrzeni kilkudziesięciu metrów. Odkopane z ziemi, oczyszczone, ważące nawet ponad sto

      kilogramów kamienie ustawiono zgodnie z ich stanem pierwotnym. Zważywszy że wszystkie prace wykonano

      ręcznie, był to wysiłek niemały. Po zakończeniu prac, zgodnie z miejscową tradycją, wszystkie elementy kamienne

      pobielono wapnem, a żeliwne krzyże zakonserwowano i pomalowano.

 

 

 

 

 

krzyż w Lipiu

 

 

• Lato 1994 roku było wyjątkowo upalne. Niski stan wody w Zalewie Solińskim spowodował odsłonięcie jednego z zatopionych krzyży przydrożnych we wsi Chrewt. Postanowiliśmy ważący ok. 150 kg blok przetransportować

      powyżej linii brzegowej. Pracę tę wykonało czterech ludzi gołymi rękami. Postument przetoczono ok. 35 m po

      zboczu o kącie nachylenia od 20° do 40°.

 

 

 

 

 

krzyż na Chrewcie

 

 

• W roku 1997 Oddział i Gazeta Bieszczadzka zorganizowały I Międzynarodowy Konkurs Fotograficzny

      Nasze Bieszczady. Na konkurs przysłano wiele prac z Polski, Słowacji i Ukrainy. Tematyka wielu z nich nawiązywała

      do bieszczadzkich zabytków. Na zdjęciu laureaci konkursu z Polski i Ukrainy.

 

 

 

 

 

konkurs

 

 

• Jesienią 1999 r. Bieszczady odwiedził wiceprezes Zarządu Głównego TOnZ p. Witold Straus. Na zebraniu

      z zarządem oddziału omówiono najistotniejsze problemy Towarzystwa i sprawy związane z koniecznością dalszego

      remontu cerkwi w Bystrem. Zebranie zakończyliśmy tradycyjnie ogniskiem i kiełbaskami.

 

 

 

 

 

wiceprezes Witold Straus w Bieszczadach

 

 

• Zimą 1999/2000 wichura zerwała duży fragment poszycia kopuły nad babińcem cerkwi w Bystrem. Latem przeprowadzono interwencyjny remont zabezpieczając obiekt przed opadami i wykonano ogrodzenie.

 

Sprawozdanie z działalności Oddziału za lata 1985-1997:

 

 

<--------

powrót do spisu lat