CERKIEW W BALIGRODZIE

pw. Zaśnięcia Najświętrzej Maryi Panny

 

 

<--------

powrót do listy zabytków

galeria

Baligród od początku swojego istnienia był miejscowością zamie- szkiwaną przez przedstawicieli trzech kultur i zarazem trzech re- ligii. Obok Polaków i Żydów miasteczko zamieszkiwali również Rusi- ni. Pierwotna cerkiew baligrodzka jest wzmiankowana pod rokiem 1761. Obecną świątynię wzniesiono w 1829 r. z inicjatywy właści- ciela części dóbr baligrodzkich, Onufrego Karsznickiego.

 

Cerkiew jest dwudzielna z prezbiterium zamkniętym półkoliście. Od zachodu znajduje się przedsionek, a od północy i południa zakry- stie przykryte małymi kopułami. W 1928 r. cerkiew baligrodzka zo- stała gruntownie przebudowana i wówczas za sprawą zwie- ńczenia nawy ośmioboczną kopułą na tamburze nadano jej dzi- siejszy wygląd.

 

Nie zachowało się wyposażenie świątyni. W jej wnętrzu, do czasu remontu znajdowały się jedynie puste ramy ikonostasu. Obecnie drewnianą konstrukcję zdemontowano na czas prac budowlanych. Prawdopodobnie jedyną zachowaną ikoną pochodzącą z tej świą- tyni jest ikona Matki Boskiej z Dzieciątkiem z XVII w. przecho- wywana w Muzeum Budownictwa Ludowego w Sanoku.

 

 

 

opracował: Łukasz Bajda

Od 1949 r. cerkiew pełniła funkcję magazynu i stopniowo popadała w ruinę. Ciekawy jest opis wnętrza świątyni pochodzący z książki Artura Baty: Bywając dość często w Baligrodzie, zajrzałem kiedyś do wnętrza murowanej, chylącej się ku upadkowi cerkwi. Drewniane, zmurszałe schodki wiodły na chór. Poniewierały się tam dziesiątki starych, zniszczonych wojskowych butów, przerdzewiałe klamry i guziki, dziurawe menażki, zbutwiałe onuce i owijacze. Dawno minęły lata gdy cerkiew pełniła funkcję wojskowego magazynu. Teraz rządziła w niej miejscowa Gminna Spółdzielnia – obszerna nawa świątyni wypełniona była wszelkimi rolniczymi dobrami. (A. Bata, Bieszczady w ogniu, Rzeszów 1987, s. 107­–108).

 

Sytuacji baligrodzkiej świątyni nie zmienił krótkotrwały remont z początku lat dziewięćdziesiątych XX w. Stan cerkwi pogarszał się i ostatecznie w 2001 r., w wyniku przegnicia konstrukcji, doszło do uszkodzenia największej kopuły posadowionej na ośmiobocznym tamburze. Rozpoczęły się starania o remont świątyni. 15 sierpnia 2003 r. w cerkwi baligrodzkiej odprawiono pierwszą mszę od czasu wysiedlenia Rusinów. Liturgię sprawował ks. Miron Michaliszyn. Latem 2004 r. powołano Stowarzyszenie Ratowania Cerkwi w Baligrodzie, mające za cel zachowanie tej baligrodzkiej świątyni. 31 stycznia 2005 r. Rada Gminy Baligród przekazała cerkiew na własność Stowarzyszeniu.

 

W 2009 r. głównie dzięki wynoszącej 500 tys. złotych dotacji z Ministerstwa Kultury udało się uratować kopułę cerkiewną, naprawić dach i wymienić całą pokrywającą go blachę. Prace remontowe są kontynuowane. W ostatnim czasie wstawiono nowe okna, otynkowano i pomalowano ich obramowania, a także zabezpieczono zachowany fragment murów oraz otynkowano dzwonnicę.

Cerkiew z nowym dachem (2011)

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

ZAKAZ KOPIOWANIA BEZ ZGODY AUTORA

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

ZAKAZ KOPIOWANIA BEZ ZGODY AUTORA